Việt Nam vừa hoàn tất quá trình đàm phán và ký kết Hiệp định thương mại tự do với EU. Thuận lợi rõ ràng nhất là mặt hàng nông sản Việt Nam có thể tiếp cận thị trường này với thuế suất 0%, trong khi nông nghiệp vẫn là thế mạnh của Việt Nam.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay, trước thềm hội nhập nhưng việc sản xuất, tiêu thụ và định vị thương hiệu của mình trên thị trường quốc tế, nông sản Việt Nam vẫn còn quá bấp bênh.
Tại tọa đàm “Quản trị đa văn hóa: Doanh nghiệp Việt Nam cần chú ý gì sau FTA EU-Việt Nam” vừa tổ chức tại TP Hồ Chí Minh, ông Andreas Stoffers, giáo sư quản trị kinh doanh, Viện trưởng Viện nghiên cứu ASEAN tại Đại học Ngôn ngữ ứng dụng tại Munich (Đức) cho rằng: “Trong các lĩnh vực kinh doanh mà doanh nghiệp Đức có thể đầu tư tại Việt Nam, có lĩnh vực nông nghiệp (xuất khẩu sang Đức). Để tận dụng Hiệp định này, doanh nghiệp Việt Nam cần có những bước chuẩn bị và kết nối với doanh nghiệp châu Âu, trong đó có doanh nghiệp Đức”.
Nhiều chuyên gia cho rằng, từ trước giờ, nông sản Việt Nam chủ yếu xuất khẩu thô. Khi tham gia vào “sân chơi” chung, đòi hỏi sản phẩm xuất khẩu phải có chất lượng sản phẩm cao, chế biến sâu với giá cạnh tranh. Tất cả những yếu tố trên đặt ra yêu cầu phải đổi mới mạnh mẽ ngành nông nghiệp, từ quy hoạch, tổ chức sản xuất đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Đây là điều khó khăn cho nông sản Việt vì trong nhiều năm qua, ngành nông nghiệp Việt Nam luôn cứ luẩn quẩn với điệp khúc “được mùa rớt giá” hoặc “cây nào bị rớt giá thì chặt bỏ, cây nào được giá thì trồng lại”, nhưng vẫn chưa tìm ra được lối thoát.
Trước thực tế đó, với “Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững” theo Quyết định 899/QĐ-TTg ngày 10-6-2013 của Thủ tướng Chính phủ, kỳ vọng sẽ mang đến nhiều đổi thay cho ngành nông nghiệp. Thế nhưng, cho đến nay, chỉ có 47/63 tỉnh, thành phố đã thực hiện, còn 16 tỉnh, thành còn lại vẫn mới ở giai đoạn… khởi động.
Ngày 19/8, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã có ý kiến kết luận về việc thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững. Theo đó, Phó Thủ tướng cho biết, cần chú trọng thực hiện tổ chức sản xuất theo chuỗi, quy mô lớn, quản lý chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc xuất xứ sản phẩm. Phó Thủ tướng cũng cho rằng, nhu cầu về nông sản, thực phẩm trên thế giới là rất lớn, xem đây là cơ hội để khai thác thị trường, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển nông nghiệp bền vững
Trước những thách thức lớn, nếu ngành nông nghiệp không nhanh chóng nâng cao sức cạnh tranh thì sẽ thất bại ngay tại “sân nhà”. Thời gian tới, ngành nông nghiệp cần thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt cụ thể, phải tập trung vào thị trường có thế mạnh, có nhà đầu tư, thu hút, liên kết với doanh nghiệp cùng tham gia thực hiện. Đối với những trường hợp cố tình đưa sản phẩm không an toàn ra thị trường, cần phải xử lý nghiêm.